Catalaanse teksten
Uitdrijving Joden uit Collioure in 1493
Sinds 1995 herdenkt een monument, een metalen constructie die een zeil voorstelt, gerealiseerd door Francesca Caruana en geplaatst aan de voet van het kasteel van de vroegere koningen van Mallorca, deze sombere gebeurtenis.
Commemoració de l' expulsió del poble català jueu. De Cotlliure, pel novembre del 1493, marxaren els 39 últims jueus no conversos del Rosselló, foragitats per la inquisició i els seus reis asservits (familes: G. N. Mossé, Fuentes, Asday, Stelina, Bendit, Nissim, Salomon, de Larat, Petrossa, de Piera, N. Mossé, Jacob, La Lobela i un nen embarcats en el "Santa Maria i Sant Cristófol"). "Sols portats", escultura de Francesca Caruana
Commémoration de l' expulsion du peuple catalan juif. De Collioure, en novembre 1493, partirent les 39 derniers juifs non convertis du Roussillon, chassés par l' inquisition et ses rois asservis (familles... et un enfant, embarqués sur le "Santa-Maria i Sant Cristofor"). "Soleils portés", sculpture de Francesca Caruana
Herdenking van de uitdrijving van het Catalaanse Joodse volk. Vanuit Collioure, in november 1493, vertrokken de 39 laatste niet-bekeerde Joden van de Roussillon, verjaagd door de Inquisitie et zijn onderdanige koningen (families... en een kind, ingescheept op de "Maria i Sant Cristofor"). "Gedragen zonnen", beeldhouwwerk van Francesca Caruana
Het eigenlijke Spanje, ontstaan uit de Middeleeuwse koninkrijken van Castilië en Aragon, en dat pas zijn huidige omvang kreeg na de beëindiging van de herovering op de Moren (Reconquista), zocht in 1492 in de verdrijving van de Joden een middel om sneller een nationale identiteit te smeden. In feite is de tegenstelling tussen Madrid, gelegen op de centrale hoogvlakte van het Iberische schiereiland en gericht op grootgrondbezit, en Barcelona, gekeerd naar de Middellandse Zee en meer commercieel ingesteld, altijd blijven bestaan. De Catalaanse eis voor autonomie en de concurrentiestrijd tussen de voetbalgrootheden Real Madrid en FC Barcelona herinneren daaraan. Toen in 1493 de Franse koning de Roussillon, die gedurende 30 jaar tijdelijk in zijn bezit was geweest, aan Spanje teruggaf, pasten de katholieke vorsten het edict onmiddellijk en onverkort toe op hun Joodse onderdanen van boven de Pyreneeën. Dat 1492 met de ontdekking van Amerika niet alleen een mijlpaal was in de Europese expansie, maar ook in de geschiedenis van het Europese anti-semitisme, is goed beschreven in het erudiete boek van Jacques Attali.
- Attali, Jacques, 1492, Schuyt & Co, Haarlem, 1992
Tweetalige straatnaamborden in Coustouges
Via crucis dels somnis inconfessables
Chemin de croix des songes inavouables
Kruisweg van de niet te biechten dromen
Aqui les parets tenen orelles
Ici les murs ont des oreilles
Hier hebben de muren oren
1285: Vernietiging van Elne door Filips de Stoute
In 1285 ondernam de Franse koning Filips de Stoute een veldtocht naar Aragon, waartoe de Roussillon toen behoorde, ter ondersteuning van zijn broer, Karel van Anjou, die om Sicilië streed met de Aragonese koning Peter III. De veldtocht mislukte volledig en de koning zelf stierf kort erna. Elne was toen de eerste stad na het oversteken van de Frans-Spaanse grens (vallei van de Agly).
1285: Destrocció d' Elna per Phillipe le Hardi Varen prendre la vila i van matar tots els homes i forçaran totes les dones que hi havia fins i tot sobre l' altar. Els Francesos enderrocaren totes les cases, no hi quedà gairebé una pedra sobre l' altre, despullaren les esglieses i hi calaren foc, i cremaren tota la vila, i després la deixaren estar. I partiren d' aqui tots junts amb gran goig i alegria. (Cronica de Bernat Desclot segle XIII, en homenatge novembre del 1985)
Ze namen de stad in, doodden alle mannen en verkrachtten alle vrouwen die er waren, zelfs tot op het altaar. De Fransen verwoestten alle huizen, er bleef bijna geen steen meer op een andere, ze roofden de kerken leeg en staken ze in brand; ze legden de hele stad in as. Daarna lieten ze haar zo achter. En allen samen vertrokken ze van hier in grote vreugde en blijdschap. (Kroniek van Bernat Desclot 13de eeuw, uit eerbetoon november 1985)